Jaka jest sytuacja rynku biopaliw w Unii Europejskiej?

Rynek biokomponentów jest w pełni regulowany dyrektywą unijną Renewable Energy Directive (2009/28/EC). W ramach tej dyrektywy funkcjonują systemy certyfikacji, które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską. Mimo że jest ich 17, to w Polsce i w Europie są najpowszechniej stosowane 4, czyli:

• ISCC,
• REDcert,
• 2BSvs,

a także polski system KZR INiG. 

Rodzaj biomasy objętej tym systemem to: biomasa uprawiana i zbierana na terenie całej Unii Europejskiej, odpady oraz pozostałości. Oprócz tego uznawane są także surowce, biopłyny czy też biopaliwa produkowane na terenie Wspólnoty. Wszystkie podmioty, mogące ubiegać się o certyfikat dla biomasy i biopaliwa, o których więcej można przeczytać tutaj: https://www.bureauveritas.pl/needs/certyfikacja-systemow-biopaliw, występują w łańcuchu dostaw – rozpoczynając od producenta rolnego, poprzez przetwórców biomasy, a skończywszy na dostawcach paliw silnikowych na rynek.

Zmiany rynku paliw

Za sprawą wejścia nowej dyrektywy dotyczącej odnawialnych źródeł energii, która musiała zostać wdrożona do 30 czerwca 2021 roku, zakłada się do 2030 roku zmniejszenie wydzielania emisji gazów cieplarnianych o 40%, w porównaniu z wynikiem z 1990 roku. Ponadto norma zakłada uzyskanie 32% udziału energii odnawialnej w ostatecznym zużyciu energii. Jedną z najważniejszych zmian jakie przewiduje dyrektywa RED II jest fakt, iż do ogólnounijnego zrównoważonego rozwoju zostaną wdrożone nie tylko zasady odnoszące się do łańcucha produkcji biopaliw, ale też dla paliw z biomasy, które są stosowane w sektorze energii elektrycznej, a także w sektorze chłodzenia i ogrzewania.

W kontekście samych biopaliw nowe regulacje prawne kładą większy nacisk na zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. W tej kwestii ustala ona nowe kryteria, przewidujące zmniejszenie wydzielania gazów o 65%-70% dla instalacji, które zaczną swoją działalność po 1 stycznia 2021 roku i 80% dla instalacji, które rozpoczną działalność po 1 stycznia 2026 roku. Paliwa I generacji, produkowane na bazie surowców rolnych, zostaną dodatkowo obarczone wskaźnikami ryzyka zmiany pośredniej użytkownika gruntów. Założenia najnowszych regulacji z pierwszeństwem traktują rozwój biopaliw zaawansowanych, ponieważ zakładają zwiększenie udziału tych paliw z 0,5%, jaki ma miejsce w 2020 roku, do prognozowanych 3,5% w 2030 roku. W ramach zaawansowanych biopaliw duże znaczenie wciąż będzie miała produkcja biodiesla z wykorzystanych olejów posmażalniczych.

W związku z powyższymi czynnościami przewidywany jest więc większy nadzór, a także monitoring podmiotów, zajmujących się ich skupem oraz przetworzeniem. To bardzo istotny aspekt, gdyż na rynku jest ogromna ilość tego produktu, co sprawia, że dochodzi do wielu naruszeń, a nielegalne biznesy, nad którymi jest bardzo trudno zapanować, odnoszą spore zyski. To z reguły znaczący problem natury formalnej w kwestii regulacji. Część z państw członkowskich Unii Europejskiej sądzi, iż to jednostki certyfikujące mają obowiązek panować nad problemami tego rodzaju. Jednak z punktu widzenia tych organizacji nie jest to właściwa praktyka, gdyż to przede wszystkim odpowiednie regulacje na krajowym poziomie powinny zabezpieczać rynek przed nadużyciami. Audyt, który został zrealizowany przez jednostkę certyfikującą, nie jest w stanie spełniać funkcji organu kontroli ze względu na to, że odbywa się metodą próbkowania oraz wyłącznie w odniesieniu do wytycznych konkretnego systemu certyfikacji. To z kolei automatycznie wyklucza opcję jednoznacznego potwierdzenia zgodności z przepisami prawa.

Co te zmiany oznaczają dla polskich uczestników rynku biopaliw?

Zmiany w formie zamrożenia udziału biopaliw I generacji na poziomie 7% są wyraźnym sygnałem dla wszystkich, w tym również dla polskich rolników oraz producentów, że nie będzie wzrostu. Polscy przedsiębiorcy, działający na rynku biopaliw, powinni otworzyć się na nowe inwestycje oraz rozwiązania, które są związane z wytworzeniem zaawansowanych biopaliw. Jednak przede wszystkim warto śledzić działania wszystkich krajów Unii Europejskiej w tym zakresie, a także proces zmian oraz formę działań wykonawczych dla nowej dyrektywy RED II.

Z racji nowej dyrektywy, która weszła w życie 30 czerwca 2021 roku i zakłada zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 40% oraz wzrost udziału energii odnawialnej o 32%, wytworzenie biopaliw na podstawowym poziomie jest niewystarczające. Z tego względu przedsiębiorcy powinni rozpocząć wdrażanie inwestycji, pozwalających im na produkcję biopaliw zaawansowanych.